Quan hệ Việt Nam-New Zealand đã phát triển nhanh chóng những năm qua, đặc biệt là sau khi hai nước nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược vào năm 2020.

Tôi tự hào khi nói rằng, kể từ khi nâng cấp lên Đối tác chiến lược, quan hệ New Zealand - Việt Nam có bước phát triển mạnh mẽ trên tất cả các lĩnh vực, ngay cả trong đại dịch Covid-19. Về mặt nào đó, chính đại dịch đã tạo cơ hội hợp tác mạnh mẽ khi hai nước chúng ta chia sẻ những hiểu biết sâu sắc và bài học kinh nghiệm. New Zealand vui mừng hỗ trợ Việt Nam ứng phó đại dịch trên nhiều phương diện.

Trên tinh thần của Kế hoạch hành động Đối tác chiến lược, chúng ta đã cố gắng phát triển quan hệ chính trị, tăng cường hợp tác thương mại và mở rộng liên kết giáo dục. Ngay sau khi mở cửa trở lại, chúng ta đã nối lại các chuyến thăm cấp cao, khởi đầu với chuyến thăm Việt Nam của nguyên Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern vào tháng 11/2022 và chuyến thăm New Zealand của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ chỉ một tháng sau đó.

Thương mại song phương đã phát triển mạnh mẽ, vượt mức trước đại dịch, đạt 1,59 tỷ USD/năm. Việt Nam hiện đang là đối tác thương mại lớn thứ 14 của New Zealand. Một ví dụ cụ thể về nỗ lực chung để hỗ trợ nhà sản xuất của hai bên là phê duyệt thành công việc mở cửa thị trường cho chanh, bưởi Việt Nam, dâu tây và bí ngô New Zealand vào cuối năm 2022.

Giáo dục cũng là một lĩnh vực quan trọng khác mà hai bên có mối quan hệ đối tác bền chặt. Năm 2022, trong chuyến thăm Việt Nam của nguyên Thủ tướng Jacinda Ardern, hai nước đã ký Thỏa thuận hợp tác giáo dục nhằm tăng cường và mở rộng hợp tác giáo dục trên nhiều lĩnh vực từ chia sẻ thông tin trong giáo dục mầm non đến đào tạo tiếng Anh. Không chỉ đón thêm nhiều sinh viên Việt Nam đến với New Zealand, một số trường đại học New Zealand đã phát triển các chương trình liên kết đào tạo và nghiên cứu với các cơ sở giáo dục Việt Nam và nhiều dự án đang được triển khai.

Các dự án hỗ trợ phát triển của New Zealand cũng đang được tiếp tụctriển khai nhanh chóng. Chúng ta đã chứng kiến những bước tiến vượt bậc của Dự án an toàn đập Việt Nam – New Zealand” nhằm nâng cao năng lực quản lý, giảm thiểu rủi ro và tác động của các sự cố hồ, đập ở Việt Nam.Hiện dự án đang bước vào Pha ba. New Zealand thường xuyên hỗ trợ ngành trồng trọt Việt Nam thông qua các dự án phát triển giống trái cây cao cấp, trong đó có dự án phát triển giống thanh long mới rất thành công.

Tôi cũng muốn nhắc đến những bước tiến trong hợp tác quốc phòng và an ninh trong việc thực hiện hiệu quả Thỏa thuận thực thi về hợp tác Huấn luyện gìn giữ hòa bình New Zealand - Việt Nam, các hoạt động trao đổi các đoàn quốc phòng cấp cao, điển hình là chuyến thăm New Zealand tháng 7/2023 của Thượng tướng Nguyễn Tân Cương, Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng và Chuẩn đô đốc James Gilmour, Tư lệnh liên quân New Zealand dẫn đầu biên đội tàu Hải quân Hoàng gia thăm hữu nghị Việt Nam tháng 9/2023.

Tôi có thể kể thêm rất nhiều ví dụ khác nhưng chỉ vậy đã đủ để kết luận rằng quan hệ đối tác New Zealand - Việt Nam chứng minh được sự bền vững và hiệu quả.

Quả chanh các loại Citrus aurantiifolia, Citrus latifolia, Citrus limon, Citrus limonia của Việt Nam được phép nhập khẩu vào New Zealand kể từ ngày 15/11/2022. (Nguồn: Antfarm)

Trong chuyến thăm Việt Nam cuối tháng 11/2022, nguyên Thủ tướng Ardern rất chú trọng về hợp tác nông nghiệp và cho rằng hai nước dường như là “đối tác trời sinh về nông nghiệp”. Lĩnh vực này đã được hai bên đẩy mạnh như thế nào trong năm 2023?

Cả Việt Nam và New Zealand đều là những quốc gia nông nghiệp, trong đó nông nghiệp đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế và đời sống hàng ngày của người dân.

Chúng tôi tự hào xuất khẩu các sản phẩm sữa, thịt (thịt bò và thịt cừu) và trái cây sang Việt Nam. Người tiêu dùng New Zealand yêu thích những sản phẩm của Việt Nam như gạo, dừa, hạt điều, hải sản và các loại trái cây nhiệt đới. Năm 2023, chúng tôi vui mừng khi những container bưởi và chanh đầu tiên của Việt Nam đến New Zealand.

Mối quan hệ không chỉ dừng ở thương mại, Thỏa thuận Hợp tác nông nghiệp Việt Nam - New Zealand còn hỗ trợ những lĩnh vực thuộc ưu tiên chung như giảm phát thải khí nhà kính, an toàn thực phẩm, kiểm dịch, thực vật và phát triển nông thôn. Trong những năm gần đây, các cán bộ của hai bên đã phối hợp trong việc cập nhật, sửa đổi các mẫu giấy chứng nhận kiểm dịch nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại nông nghiệp hai chiều. Ngoài ra, vào tháng 6/2023, chúng tôi đã khởi động dự án Nâng cao năng lực kiểm kê, đo lường, báo cáo và thẩm định phát thải khí nhà kính trong lĩnh vực chăn nuôi ở Việt Nam. Đây là dự án thuộc Liên minh nghiên cứu toàn cầu Sáng kiến Nông nghiệp thông minh ứng phó với biến đổi khí hậu khu vực ASEAN, trong đó Việt Nam là nước hưởng lợi lớn nhất trong số các nước trong khu vực với tổng vốn đầu tư 2,3 triệu NZD.

Năm 2023, chúng tôi vui mừng chứng kiến ba giống thanh long Việt Nam mới với nhiều đặc điểm ưu việt ra mắt thị trường toàn quốc. Đây là thành quả của sự hợp tác trong nhiều năm giữa các nhà khoa học, cơ quan chức năng của New Zealand và Việt Nam. Dự kiến các sản phẩm thanh long giống mới sẽ được bán cho người tiêu dùng vào năm 2027.

Bên cạnh đó, chúng tôi còn có nhiều chương trình hợp tác phát triển khác tập trung vào tăng cường khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu, bảo vệ sản xuất nông nghiệp bền vững và sinh kế.

Gắn bó với Việt Nam gần ba năm qua, bà có thể chia sẻ những ấn tượng của mình về đất nước hình chữ S. Nếu có thể miêu tả Việt Nam bằng những tính từ đó sẽ là...

Đây quả thực là một câu hỏi khó! Có rất nhiều tính từ để mô tả đất nước tuyệt vời này – đơn cử như “năng động”, “sôi động” và “tràn đầy năng lượng”. Nhưng thay vào đó, tôi muốn lựa chọn một danh từ - đó là “con người”. Ở New Zealand, có một câu tục ngữ của người Maori: “He aha te mea nui o te ao? He tangata, he tangata, he tangata” có nghĩa là “Điều quan trọng nhất trên thế giới là gì? Đó là con người, là con người, là con người”.

Tôi cảm thấy rất may mắn khi được làm Đại sứ tại Việt Nam vì công việc này đã cho phép tôi đi đến nhiều nơi trên khắp đất nước và gặp gỡ nhiều con người Việt Nam tuyệt vời, những người không chỉ cực kỳ thông minh mà còn làm việc chăm chỉ, tận tâm sâu sắc, góp phần vào sự phát triển của đất nước. Tôi thích sự thân thiện của người dân Việt Nam. Bất kể tôi đi đâu hay làm gì, tôi đều được thấy những nụ cười của những người xung quanh.

Tất nhiên, tốc độ tăng trưởng kinh tế của Việt Nam cũng rất ấn tượng. Không phải ngẫu nhiên mà chỉ trong một thế hệ, Việt Nam đã phát triển từ một trong những nước nghèo nhất thế giới trở thành một quốc gia mới nổi, năng động, có thu nhập trung bình. Tôi nghĩ thành tựu này nói lên nhiều điều về sự nỗ lực và cống hiến của Chính phủ và người dân Việt Nam vì một tương lai tốt đẹp hơn.

Không còn nghi ngờ gì nữa, mối quan hệ giữa hai nước chúng ta sẽ tiếp tục phát triển trên nền tảng của tình hữu nghị và sự tin cậy lẫn nhau. Làm việc cùng nhau, tôi tin rằng chúng ta sẽ có một tương lai rất tươi sáng.

Trich bài phỏng vấn giữa Báo Thế giới và Việt Nam với Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Newzealand tại Việt Nam - Bà Tredene Dobson.

Trong chuyến công tác tại tỉnh Hà Giang hồi giữa tháng 01/2024, Đại sứ Newzealand tại Việt Nam cũng đã tiếp xúc, trao đổi với đồng chí Nguyễn Văn Sơn - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang. Đại sứ cho biết Chính phủ New Zealand có chương trình học bổng dành cho các nước, trong đó có Việt Nam; có chương trình đào tạo tiếng Anh cho cán bộ của Việt Nam và sẽ ưu tiên một số tỉnh như Hà Giang. Với những khó khăn hiện nay, Hà Giang sẽ cần nhiều sự hỗ trợ; do đó, sắp tới Đại sứ quán New Zealand tại Việt Nam sẽ phối hợp triển khai dự án về phòng, chống mua, bán người và sẽ xem xét hỗ trợ một số dự án phát triển kinh tế để giúp đỡ người dân Hà Giang. Mong muốn, tỉnh sẽ quan tâm, hỗ trợ, phối hợp chặt chẽ để triển khai dự án hiệu quả. Đại sứ quán New Zealand tại Việt Nam sẽ quan tâm giới thiệu, quảng bá để nhiều khách du lịch của New Zealand đến Hà Giang trong thời gian tới./.