Ngày 24/5, Hội nghị tổng kết song phương 5 năm triển khai Nghị định thư về phân giới cắm mốc, Hiệp định về quy chế quản lý biên giới và Hiệp định về cửa khẩu và quy chế quản lý cửa khẩu trên biên giới đất liền Việt Nam - Trung Quốc (gọi tắt là ba văn kiện pháp lý về biên giới) đã diễn ra tại thành phố Nam Ninh, Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây, Trung Quốc.

Tham gia hội nghị có đại diện các Bộ, ban, ngành, viện nghiên cứu, địa phương liên quan đến công tác biên giới lãnh thổ của hai nước. Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Hoài Trung và Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Trung Quốc Trung Quốc Lưu Chấn Dân dự và chỉ đạo hội nghị.

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Lê Hoài Trung khẳng định từ sau khi bình thường hóa quan hệ năm 1991 đến nay, quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác toàn diện giữa hai nước Việt Nam – Trung Quốc không ngừng được củng cố và phát triển, trở thành “quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện” theo phương châm 16 chữ và tinh thần 4 tốt.

Trong tiến trình phát triển quan hệ Việt Nam – Trung Quốc, việc giải quyết vấn đề biên giới lãnh thổ luôn được lãnh đạo và nhân dân hai nước đặc biệt quan tâm. Ngày 18/11/2009, đại diện Chính phủ hai nước đã ký kết ba văn kiện pháp lý về biên giới, mở ra chương mới trong quan hệ biên giới trên đất liền giữa hai nước.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Hoài Trung phát biểu tại Hội nghị

Thực tiễn 5 năm triển khai quản lý biên giới theo ba văn kiện pháp lý về biên giới cho thấy, công tác quản lý, bảo vệ biên giới đã đi vào nền nếp; các lực lượng chức năng hai nước đã phối hợp chặt chẽ hơn trong công tác quản lý và bảo vệ biên giới, kịp thời xử lý ổn thỏa các sự kiện biên giới. Do đó, tình hình biên giới đất liền Việt Nam-Trung Quốc giữ được sự ổn định, an ninh trật tự khu vực biên giới được đảm bảo, kinh tế - xã hội vùng biên phát triển, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân khu vực biên giới hai nước được cải thiện.

“Công tác quản lý, bảo vệ biên giới theo ba văn kiện đã đóng góp to lớn vào việc xây dựng biên giới Việt Nam – Trung Quốc thành đường biên giới hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển; củng cố và tăng cường tin cậy giữa hai nước; tạo động lực thúc đẩy quan hệ đối tác Việt Nam – Trung Quốc phát triển bền vững và thực chất”, Thứ trưởng Lê Hoài Trung nhấn mạnh.

Theo Thứ trưởng Lê Hoài Trung, thực tiễn triển khai các văn kiện pháp lý về biên giới cũng nảy sinh một số khó khăn, vướng mắc cần giải quyết như việc thống nhất giải thích và áp dụng các quy định của ba văn kiện trong xác định chính xác hướng đi của đường biên giới ở một số khu vực khó nhận biết và xây dựng các công trình biên giới; vấn đề quản lý người lao động tự do của cả hai bên xuất nhập cảnh trái phép qua biên giới tìm việc làm; tiến độ triển khai một số thỏa thuận song phương còn chậm và công tác ứng phó với các thách thức an ninh phi truyền thống… Đặc biệt, trong bối cảnh tình hình quốc tế và khu vực diễn biến phức tạp với nhiều loại hình tội phạm mới, yêu cầu nâng cao hiệu quả công tác phối hợp trong quản lý, bảo vệ biên giới giữa các lực lượng Việt Nam – Trung Quốc càng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Trong bối cảnh đó, Thứ trưởng Lê Hoài Trung đề nghị hai bên cần rút ra những bài học kinh nghiệm nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác phối hợp quản lý bảo vệ biên giới trên đất liền Việt Nam – Trung Quốc. Bên cạnh đó, hai bên cũng cần nhận diện những vấn đề, thách thức mới nổi đe dọa hòa bình, ổn định của tuyến biên giới Việt Nam – Trung Quốc.

Về phần mình, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lưu Chấn Dân nhấn mạnh ý nghĩa, tầm quan trọng cũng như những hiệu quả thiết thực do ba văn kiện pháp lý về biên giới trên đất liền Trung Quốc - Việt Nam mang lại trong thời gian qua.

Thứ trưởng Lưu Chấn Dân cho biết, trong hơn 5 năm qua, các ban ngành phụ trách quản lý biên giới và các cấp chính quyền khu vực biên giới đã nghiêm túc thực thi những quy định trong văn kiện, quản lý và khai thác biên giới bằng luật pháp.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Hoài Trung và người đồng cấp Trung Quốc Lưu Chấn Dân

Theo số liệu thống kê, số lượng người dân đi lại qua biên giới hiện nay đạt 23.000 lượt/ngày, tăng gấp 2 lần so với năm 2010. Kim ngạch mậu dịch biên giới bình quân đạt 70 triệu USD/ngày, tăng gấp 3 lần so với năm 2010. Bên cạnh đó, ba khu hợp tác kinh tế xuyên biên giới Hà Khẩu – Lào Cai, Bằng Tường - Đồng Đăng, Đông Hưng – Móng Cái và khu hợp tác du lịch xuyên biên giới thác Đức Thiên - Bản Giốc, cũng như một số dự án kết nối cơ sở hạ tầng khác cũng đang được hai nước quan tâm thúc đẩy.

“Ba văn bản pháp lý đã mở ra trang mới cho quan hệ Trung Quốc - Việt Nam. Việc ký kết ba văn kiện này đã góp phần phát triển toàn diện quan hệ hai nước. Hai bên có thể gác lại gánh nặng lịch sử, tập trung sức lực vào việc thúc đẩy ổn định lâu dài và phồn vinh của khu vực biên giới”, Thứ trưởng Lưu Chấn Dân nhấn mạnh.

Nhân dịp này, Thứ trưởng Lưu Chấn Dân đề nghị các cơ quan quản lý hai nước cần tiếp tục duy trì trao đổi chặt chẽ và toàn diện về công tác hợp tác, quản lý biên giới; tiếp tục nghiên cứu, đề xuất các mô hình hợp tác, nâng cao hiệu quả thông quan, phát triển thương mại xuyên biên giới; khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân hai nước đi lại, thường xuyên tổ chức hoạt động giao lưu hữu nghị và tăng cường hiểu biết…

Tại hội nghị, đại biểu hai nước đã cùng nhau trao đổi và thảo luận về các chuyên đề hợp tác về quản lý biên giới và chấp hành pháp luật, thuận tiện hóa thông quan và mở cửa khẩu, hợp tác kinh tế và du lịch qua biên giới, kết nối giao thông biên giới và xây dựng cơ sở hạ tầng.