(Website NVHG) - Có nhiều người ngoài ngành và cả một số người trong ngành ngoại giao vẫn tưởng rằng làm ngoại giao là làm những việc to tát hệ trọng như tham dự hội nghị quốc tế, đàm phán ký kết hiệp định, tháp tùng các chuyến thăm nguyên thủ quốc gia hoặc tham dự các bữa tiệc..
Một hôm giữa tháng 6/2006 có mấy Việt kiều từ thị trấn Svenborg (cách Thủ đô Copenhagen 150km) tất tưởi đến Đại sứ quán Việt Nam tại Đan Mạch để nhờ “cứu” một nhóm người mà họ gọi là “bà con” đang bị giam giữ tại nhà tù Copenhagen chờ trục xuất về Việt Nam trong vài ngày tới. Hồ sơ cho thấy họ gồm 7 người Việt mới sang Đan Mạch bằng thị thực du lịch nhưng lại đi làm cho các nông trại nên đã bị bắt và kết án “lao động bất hợp pháp”.
Thực ra Đại sứ quán Việt Nam tại Đan Mạch có biết nhiều về tình trạng “lao động đen” tại nước này, nơi mà mặc dù đang thiếu nhân lực trầm trọng nhưng vẫn áp dụng một khung pháp lý rất nghiêm khắc đối với người lao động nước ngoài không có giấy phép. Tuy nhiên, đây là trường hợp đầu tiên có Việt kiều từ địa phương xa đến Sứ quán “cầu cứu” trong tình trạng gấp gáp như vậy. Do đó, trong Sứ quán dù ít người vẫn có ý kiến khác nhau. Người thì cho rằng sự việc đã đến mức ấy thì Sứ quán không nhất thiết phải can thiệp, mà nếu can thiệp cũng chưa chắc có kết quả.
Lúc đầu tôi nghĩ họ là công dân mang hộ chiếu Việt Nam, xuất cảnh từ Việt Nam, nên dù trong hoàn cảnh nào Sứ quán cũng phải giúp đỡ. Tôi quyết định gặp lại nhóm Việt kiều do anh Nhân dẫn đầu. Anh Nhân cho biết: Nguyện vọng tối thiểu của những người bị bắt là làm sao tránh tội danh “trục xuất” để bảo vệ danh dự và việc làm khi về nước.
Vì thời gian quá ít, tôi đành căn cứ vào thông tin hiện có và gọi điện cho Cảnh sát trưởng địa phương Svenborg, cũng là người trực tiếp xử lý vụ việc trên. Nhận thấy viên Cảnh sát trưởng là người tình cảm, tôi dùng “bài kể khổ” xin lỗi, mong cảm thông, rằng người Việt có phong tục giúp nhau thu hoạch mùa màng, đôi khi chỉ để ăn bữa cơm cho vui, chứ không lấy tiền công; họ còn trẻ, sang Đan Mạch du lịch, muốn kiếm thêm chút tiền để bù đắp chi phí… Thật không ngờ, “bài kể khổ” như thế đã “kích” đúng dây thần kinh nhân đạo của viên Cảnh sát trưởng của một đất nước giàu có, và bằng một giọng xúc động thật sự, viên Cảnh sát trưởng cho biết “đã không định bắt họ nếu không có người tố cáo”!
Một tiếng sau khi nói chuyện với Sĩ quan tại nhà tù Copenhagen, người trực tiếp phụ trách 7 người Việt bị giam giữ, tôi lại gọi điện để “nói khó dễ” với “ông bạn” Cảnh sát trưởng Svenborg với hy vọng ông này sẽ nói chuyện với đồng nghiệp tại nhà tù Copenhagen thì sẽ hiệu quả hơn. Để tăng cường lý do thuyết phục, tôi nói rằng tôi không biết tiếng Đan Mạch để trình bày một việc “khó” như vậy nên sẽ tiện lợi hơn rất nhiều nếu được viên Cảnh sát trưởng giúp đỡ.
Sau một tiếng đồng hồ “cò cưa”, cuối cùng viên Cảnh sát trưởng đồng ý làm việc đó. Kết quả là, 7 người Việt Nam đã được về nước như hành khách bình thường. Lúc trao trả hộ chiếu tại sân bay Quốc tế Copenhagen, phía Đan Mạch còn cấp cho mỗi “phạm nhân” 200 USD “tiền tiêu vặt”. Như vậy, mọi việc cơ bản đã được thu xếp trong một thời gian ngắn nhất có thể. Bà con Việt kiều và những người về nước đều rất xúc động và biết ơn về sự giúp đỡ đúng lúc của Đại sứ quán.
Đây chỉ là một việc nhỏ trong muôn vàn công việc mà một Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài cần làm và có thể làm được, miễn là mỗi người thật sự “có tâm” trong quá trình thực hành nhiệm vụ công việc của mình. Một hành động trợ giúp kịp thời như vậy không chỉ giúp bảo vệ công dân mà còn góp phần xây dựng mối quan hệ giữa cộng đồng Việt kiều với quê hương đất nước. Sau lần đó đã hình thành mối quan hệ mới và thân tình giữa cộng đồng Việt kiều tại Svenborg với Đại sứ quán Việt Nam tại Copenhagen. Hiện “Khu Vườn Việt Nam” tại thị trấn Svenborg đang được xây dựng trên một khu đất rộng gần 1.000m2 do chính quyền địa phương cấp.
Trần Kinh Nghị
Nguyên Tham tán sứ quán Việt Nam tại Đan Mạch