Công tác quản lý biên giới: Tỉnh Hà Giang có 07 huyện biên giới là Xín Mần, Hoàng Su Phì, Vị Xuyên, Quản Bạ, Yên Minh, Đồng Văn và Mèo Vạc tiếp giáp với các huyện Mã Quan, Malypho, Phú Ninh của tỉnh Vân Nam và huyện Nà Pô của khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây, Trung Quốc. Tổng chiều dài tuyến biên giới thuộc địa bàn tỉnh Hà Giang là 277,556 km,trong đó, biên giới đất liền là 244,312 km; biên giới sông, suối là 33,244 km; gồm có 442 cột mốc (358 mốc chính, 84 mốc phụ). Với có 32 xã và 02 thị trấn biên giới (122 thôn giáp biên).

 Kể từ khi hai nước Việt Nam – Trung Quốc bình thường hóa quan hệ năm 1991 đến nay, tỉnh Hà Giang đã thiết lập quan hệ và có giao lưu, hợp tác bước đầu với hai địa phương giáp ranh của Trung Quốc là tỉnh Vân Nam và khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây. Phát huy vai trò cơ quan quản lý nhà nước về công tác đối ngoại, Sở Ngoại vụ đã tham mưu cho Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh, Ủy ban MTTQ tỉnh và hướng dẫn, đôn đốc các cơ quan, đơn vị, đoàn thể, địa phương trên toàn tỉnh triển khai giao lưu, hợp tác các đơn vị, địa phương đối đẳng Trung Quốc trên cả ba phương diện Đối ngoại Đảng, Ngoại giao nhà nước và Đối ngoại nhân dân.

Là thành viên tích cực tham gia vào các cơ chế hợp tác cấp tỉnh gồm: (1) gặp gỡ giữa các Bí thư Tỉnh ủy Hà Giang, Lào Cai, Điện Biên, Lai Châu (Việt Nam) và Bí thư Tỉnh ủy Vân Nam (Trung Quốc); (2) Gặp gỡ đầu Xuân giữa Bí thư các tỉnh Hà Giang, Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng (Việt Nam) với Bí Thư khu ủy khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây, Trung Quốc; (3) Nhóm Công tác liên hợp giữa các tỉnh Hà Giang, Lào Cai, Điện Biên, Lai Châu (Việt Nam) với tỉnh Vân Nam (Trung Quốc); (4) Uỷ ban Công tác liên hợp giữa các tỉnh Hà Giang, Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng (Việt Nam) và khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây (Trung Quốc). Ngoài ra, tỉnh đã chủ động thiết lập các cơ chế song phương với phía Trung Quốc như (1) gặp gỡ hội đàm định kỳ giữa Bí thư Tỉnh ủy Hà Giang và Bí thư Châu ủy Văn Sơn (tỉnh Vân Nam); (2) cơ chế giao lưu hữu nghị giữa Hội đồng nhân dân tỉnh Hà Giang, Việt Nam và Ban Thường vụ Đại hội đại biểu nhân dân tỉnh Vân Nam, Trung Quốc; (3) hội đàm định kỳ 6 tháng 1 lần giữa Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Giang, Việt Nam và Phó Châu trưởng Chính quyền nhân dân châu Văn Sơn, Trung Quốc.

Tham mưu, tổ chức thực hiện duy trì và tổ chức 49 đoàn Lãnh đạo cấp cao của tỉnh Hà Giang sang thăm làm việc, dự hội chợ, hội nghị, các hoạt động kỷ niệm của các địa phương Trung Quốc; đón tiếp 22 đoàn lãnh đạo cấp cao của các địa phương Trung Quốc đến thăm làm việc và dự các hoạt động tại tỉnh Hà Giang. Trong thời gian bùng phát dịch Covid-19, tỉnh đã linh hoạt triển khai các hoạt động hội đàm, tiếp xúc bằng hình thức trực tuyến, trong đó đã tổ chức hơn 10 cuộc hội đàm, hội nghị trực tuyến cấp tỉnh với các địa phương Trung Quốc. Tỉnh cũng đã thiết lập nhiều cơ chế hợp tác song phương theo ngành, lĩnh vực giữa các sở, ban, ngành của tỉnh với các cơ quan tương ứng của các địa phương Trung Quốc. Các cơ chế hợp tác này đã được thể chế hóa và hoạt động theo hình thức luân phiên, định kỳ hoặc đột xuất tại hai bên; được thiết lập ở nhiều cấp độ, nhiều khía cạnh và lĩnh vực khác nhau như tăng cường hợp tác gìn giữ trật tự, trị an khu vực biên giới; hợp tác phòng chống dịch bệnh động, thực vật; hợp tác nông, lâm nghiệp; kinh tế thương mại; giao thông, tư pháp, y tế, văn hóa, thể thao, giáo dục, du lịch; quản lý lao động qua biên giới... Các huyện/thành phố, các xã/thị trấn/hương biên giới, các đồn/trạm biên giới cũng thiết lập các cơ chế giao lưu, hợp tác hữu nghị.

Hiện nay có 6 cặp huyện/thành phố hữu nghị kết nghĩa với phía Trung Quốc, gồm: Xín Mần (Hà Giang) - Mã Quan (Vân Nam), Mèo Vạc (Hà Giang)- Phú Ninh (Vân Nam), Mèo Vạc (Hà Giang) - Nà Pô (Quảng Tây), Đồng Văn – Phú Ninh (Vân Nam), Bắc Quang (Hà Giang) – Malypho(Vân Nam), thành phố Hà Giang (Hà Giang) – thành phố Văn Sơn (Vân Nam); tổ chức thành công 14 cụm cho 34/34 xã, thị trấn biên giới kết nghĩa hữu nghị với 11 hương/trấn của phía Trung Quốc. Các hoạt động giao lưu thanh niên, giao lưu văn nghệ, thi đấu giao hữu thể thao cũng đã được hai bên phối hợp tổ chức thường xuyên.

Các hoạt động thúc đẩy, gắn kết ngoại giao văn hóa với ngoại giao chính trị: Triển khai nhiệm vụ qua các kỳ tái thẩm định công nhận danh hiệu Thành viên Mạng lưới công viên địa chất toàn cầu của Công viên Địa chất Toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn thông qua việc tham gia xây dựng hồ sơ đệ trình tổ chức UNESCO công nhận Công viên địa chất Cao nguyên đá Đồng Văn là thành viên mạng lưới Công viên Địa chất Toàn cầu UNESCO. Năm 2010 Công viên Địa chất Cao nguyên đá Đồng Văn được tổ chức UNESCO công nhận là thành viên mạng lưới Công viên Địa chất Toàn cầu. Tích cực, chủ động triển khai các nhiệm vụ và hoạt động của Ban Chỉ đạo Xây dựng và phát triển Công viên Địa chất Toàn cầu UNESCO Cao nguyên đá Đồng Văn. Phối hợp với các cơ quan Trung ương và các cơ quan liên quan tại địa phương tổ chức thành công các chương trình quan trọng của tỉnh như: Lễ đón nhận bằng công nhận Công viên ĐCTCCNĐ Đồng Văn là thành viên của Mạng lưới; Lễ công bố “Quy hoạch tổng thể bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Công viên địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn giai đoạn 2012 - 2020 và tầm nhìn 2030” và xúc tiến đầu tư. Tích cực triển khai nhiệm vụ và góp phần bảo vệ thành công danh hiệu thành viên Mạng lưới Công viên Địa chất Toàn cầu UNESCO của Công viên Địa chất Toàn cầu UNESCO Cao nguyên đá Đồng Văn qua các kỳ tái đánh giá: 2014, 2018, 2022. Tham gia các hoạt động ngoại giao văn hóa nhằm quảng bá các giá trị văn hóa của Công viên địa chất toàn cầu Cao Nguyên đá Đồng Văn tại Lễ hội hoa Tam giác mạch từ năm 2015 đến nay và Liên hoan Ẩm thực quốc tế thường niên được tổ chức tại Hà Nội.

Nhân dịp các chuyến thăm của Lãnh đạo cấp cao của các địa phương nước ngoài đến thăm và làm việc tại Hà Giang, Sở tham mưu tổ chức chương trình biểu diễn chương trình âm nhạc truyền thống trên các nhạc cụ dân tộc của một số dân tộc thiểu số của địa phương; Giới thiệu công viên địa chất toàn cầu Cao Nguyên Đá Đồng Văn với các đoàn của các Đại sứ quán, các tổ chức quốc tế đến thăm và làm việc tại Hà Giang, lựa chọn quà tặng khách nước ngoài là các sản phẩm thủ công của mang tính đặc trưng, độc đáo của các dân tộc tỉnh Hà Giang qua đó giới thiệu được những yếu tố đặc sắc, đặc trưng của văn hóa Hà Giang, tiềm năng về kinh tế, về du lịch cho bạn bè thế giới cũng như các nhà đầu tư nước ngoài. Đón tiếp, làm việc và giới thiệu với các đoàn khách trong nước và quốc tế về hình ảnh mảnh đất, con người và các giá trị di sản địa chất, văn hóa, lịch sử của Công viên địa chất toàn cầu cao nguyên đá Đồng Văn.

Hợp tác quốc tế và công tác vận động viện trợ phi chính phủ nước ngoài: Các hoạt động xúc tiến đầu tư, phát triển du lịch, thương mại quốc tế được triển khai thực hiện tích cực. Thời gian vừa qua, Sở Ngoại vụ tích cực tham mưu cho tỉnh đã đàm phán, ký kết và triển khai 85 thỏa thuận, biên bản hợp tác trong các lĩnh vực; tiếp nhận và triển khai 223 chương trình, dự án viện trợ không hoàn lại (NGO) tổ chức 25 hội nghị, hội thảo và tham dự 22 hội nghị, hội thảo quốc tế trong và ngoài nước; cho phép 422 đoàn/2.689 lượt cán bộ đi làm việc, học tập và khảo sát tại nước ngoài, đón tiếp 381 đoàn/3236 lượt người nước ngoài đến thăm, làm việc chính thức tại Hà Giang, đảm bảo tuân thủ đúng các quy định của Trung ương và của Tỉnh. Tham mưu thành lập Hội hữu nghị Việt - Lào, Việt - Trung và Liên hiệp các tổ chức hữu nghị tỉnh Hà Giang và tham gia tích cực, đóng góp ngày càng hiệu quả hơn vào các cơ chế hợp tác liên tỉnh, liên vùng, hợp tác đa phương, song phương, công tác thông tin truyền thông đối ngoại đã phát huy được việc quảng bá hình ảnh về thiên nhiên và con người Hà Giang qua đó đã khẳng định được địa chính trị, tiềm năng phát triển của tỉnh Hà Giang trên bản đồ du lịch khu vực và thế giới.

Tăng cường thông tin về kinh tế đối ngoại nhằm thu hút đầu tư nước ngoài, xúc tiến thương mại, thu hút du lịch qua các kênh, các hình thức như: Biên tập các bộ tài liệu về thông tin, tình hình phát triển kinh tế xã hội của tỉnh, cơ chế, chính sách thu hút đầu tư thương mại dịch vụ cung cấp cho các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp đang quan tâm tìm hiểu và có nhu cầu đầu tư tại tỉnh Hà Giang; Xây dựng tài liệu, hồ sơ dự án nhằm kêu gọi thu hút đầu tư, vận động, viện trợ của các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân nước ngoài triển khai dự án tại tỉnh bằng các ngôn ngữ: Việt – Nhật, Việt – Trung, Việt – Anh; Tham gia các hoạt động ngoại giao văn hóa nhằm quảng bá các giá trị văn hóa tỉnh Hà Giang tại Liên hoan Ẩm thực quốc tế được tổ chức thường niên tại Hà Nội.

Thẩm định, cho phép, hướng dẫn và quản lý phóng viên, báo chí nước ngoài từ các nước : Đức, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Bỉ, Pháp, Anh … đến hoạt động báo chí tại Hà Giang. Trong quá trình tác nghiệp tại địa phương, các đoàn phóng viên chấp hành nghiêm túc các quy định của pháp luật Việt Nam nói chung và luật về báo chí nói riêng. Không có vấn đề phức tạp nảy sinh từ hoạt động báo chí nước ngoài tại địa phương, các cơ quan chức năng luôn tạo điều kiện tốt để các đoàn phóng viên báo chí nước ngoài tác nghiệp tại địa phương trên cơ sở các quy định của pháp luật, quy định của địa phương về quản lý hoạt động phóng viên báo chí nước ngoài.

Ngoài ra, Sở Ngoại vụ thực hiện có hiệu quả các dịch vụ đối ngoại, các dịch vụ có liên quan đến các hoạt động của các tổ chức và người nước ngoài tại Việt Nam cũng như các tổ chức của Việt Nam hoạt động có liên quan đến yếu tố nước ngoài theo quy định của pháp luật; công tác người Việt Nam ở nước ngoài, công tác lãnh sự và bảo hộ công dân... góp phần quan trọng trong việc duy trì sự ổn định, hợp tác và phát triển và hình ảnh Hà Giang an toàn, Hình ảnh một Hà Giang kỳ vĩ, thơ mộng, mến khách và nhiều tiềm năng phát triển in đậm dấu ấn trong lòng các tổ chức, cá nhân có yếu tố nước ngoài và bạn bè quốc tế.

Thời gian tới, Sở Ngoại vụ tiếp tục tham mưu cho Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh triển khai công tác đối ngoại, cụ thể như sau:  (1) Tiếp tục triển khai hiệu quả các chủ trương đối ngoại lớn của Đảng và Nhà nước như nâng cao hiệu quả ngoại giao phục vụ phát triển và sự phối hợp giữa đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại Nhân dân, giữa các ngành, các cấp, các địa phương; (2) Nâng cao hiệu quả, thực chất quan hệ hợp tác với tỉnh Vân Nam và Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây, Trung Quốc, các địa phương tỉnh đã thiết lập quan hệ hợp tác hữu nghị như: tỉnh Benguet, Philippin; thành phố Moriya, tỉnh Ibaraki, Nhật Bản; quận Boeun, tỉnh Chungcheongbuk, Hàn Quốc; tiếp tục kết nối, thiết lập quan hệ hợp tác với địa phương các nước; (3) Tập trung mở rộng đối tác, lĩnh vực hợp tác, thu hút các nguồn lực bên ngoài đầu tư phát triển du lịch xanh, du lịch cộng đồng, nông nghiệp đặc trưng, xuất khẩu lao động, thương mại...; tìm kiếm, mở rộng thị trường cho hàng hóa xuất khẩu tiềm năng của tỉnh; tận dụng hiệu quả các hoạt động hỗ trợ kết nối giữa các địa phương và các đối tác nước ngoài. (4) Tiếp tục triển khai có hiệu quả chức năng quản lý Nhà nước về công tác biên giới, lãnh thổ tại địa phương; thực hiện các dịch vụ đối ngoại, các dịch vụ có liên quan đến các hoạt động của các tổ chức và người nước ngoài tại Việt Nam cũng như các tổ chức của Việt Nam hoạt động có liên quan đến yếu tố nước ngoài theo quy định của pháp luật; công tác người Việt Nam ở nước ngoài, công tác lãnh sự và bảo hộ công dân, công tác tổ chức và quản lý đoàn ra, đoàn vào, công tác văn hóa đối ngoại và thông tin đối ngoại; công tác hợp tác và hội nhập quốc tế; công tác đối ngoại đảng; công tác ngoại giao kinh tế; công tác tổ chức và quản lý hội nghị, hội thảo quốc tế; công tác ký kết và thực hiện thỏa thuận quốc tế. (5) Triển khai các định hướng về công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế được nêu trong văn kiện Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII, chú trọng đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực phục vụ hội nhập, nâng cao năng lực, đạo đức công vụ, đào tạo chuyên sâu về chuyên môn và ngoại ngữ cho đội ngũ cán bộ làm công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế. 

Với các thành tựu tỉnh Hà Giang đạt được trong thời gian qua, dưới sự lãnh chỉ đạo, quyết liệt và thường xuyên của Tỉnh, Sở Ngoại vụ hoàn toàn tin tưởng công tác đối ngoại, quá trình hội nhập quốc tế trong thời gian tới tiếp tục dành được nhiều thành tựu mới, đóng góp xứng đáng vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Hà Giang./.